مراحل گرفتن گواهی انحصار وراثت چگونه می باشد ؟

مراحل گرفتن گواهی انحصار وراثت را در این نوشتار از زبان وکیل خلیلیان برایتان بازنشر می کنیم امیدوارم که با خواندن این مقالات به سوالات شما پاسخ داده باشیم اگر هم سوالی دارید در انتهای این مقاله آنرا برایمان ارسال کنید .

مقدمه ای برای مراحل گرفتن گواهی انحصار وراثت

وقتی فردی از دنیا می رود دیگر کسی حق دخالت و تصرف در اموالش را ندارد ابتدا هزینه‌های کفن و دفن و بدهی‌ها و دیونش پرداخت میشود سپس اگر وصیتی کرده باشد فقط نسبت به یک سوم اموال اعمال میشود بعد اگر چیزی باقی ماند به عنوان ارث بین وراث تقسیم میشود؛ حال اینکه وراث چه کسانی هستند و سهم هرکدام به چه صورت مشخص میشود نکته ای است که به ارزش و اهمیت دریافت این گواهی افزوده است به همین دلیل یکی از اقدامات مهم پس از فوت افراد، منحصر کردن وراث باقی مانده از متوفی یا همان انحصار وراثت است.

گواهی حصر وراثت یک سند رسمی است که به وسیله شورای حل اختلاف صادر میشود، مشخصات متوفی،ورثه و میزان سهم هر یک از ورثه در این گواهی قید شده است.

گواهی انحصار وراثت به معنی تقسیم ارث نیست بلکه صرفا تعداد وراث و سهم آنها را مشخص میکند،در واقع شورای حل اختلاف مراتب مربوطه را گواهی میکند تا وراث بتوانند برای انجام هر اقدام حقوقی بر روی ماترک اعم از گرفتن دیه، تقسیم ارث، مطالبه طلب های متوفی و… اقدامات لازم را به عمل آورند

گواهی انحصار وراثت را از کجا بگیرم ؟

مدارک لازم جهت تقاضای گواهی

بر اساس ماده ۳۶۰ قانون امور حسبی در صورتی که وراث متوفی یا سایر اشخاص ذینفع بخواهند گواهی انحصار وراثت را به دست بیاورند باید درخواست‌نامه کتبی مشتمل بر نام و مشخصات در خواست کننده و متوفی و ورثه و اقامتگاه آنها و نسبت بین متوفی و وارث تنظیم کنند والبته در کنار این مدارک سایر مدارک از قبیل فتوکپی برابر با اصل گواهی فوت‌، استشهادیه مبنی بر فوت مورث‌،، کارت ملی و شناسنامه ورثه و عقدنامه در صورت وجود همسر و همچنین گواهی مالیاتی نیز الزامی است. البته از سال ۹۵ به بعد بانوجه به تغییراتی که در قانون مالیات های مستقیم اعمال شد ضمیمه کردن گواهی مالیاتی برای درخواست گواهی از شورا الزامی نیست.

نکته: در این خصوص نیاز به توضیح میدانم که قانون مالیات های مستقیم مربوط به مبحث ارث قبل از سال 95، بدین صورت بود که وراث باید اظهارنامه ای را تهیه میکردند که در آن صورت اموال متوفی اعم از منقول و غیرمنقول قید شده بود سپس میزان ارثی که باید توسط وراث پرداخت میشد توسط کارشناس مالیاتی تعیین میشد که این مالیات براساس اینکه وراث چه نسبتی با متوفی دارند دریافت میشد سپس اداره دارایی به شما رسیدی میداد که به عنوان یکی از مدارکی  بود که باید هنگام مراجعه به شورای حل اختلاف ،به همراه میبود. بنابراین فقط متوفی که تاریخ فوت او قبل از سال 95 و تغییر قانون میباشد نیاز به همراه داشتن این رسید از اداره مالیات برای درخواست گواهی حصر وراثت داشت.

البته برای مراجعه به شورای صالح نیاز به حضور و درخواست هر یک از ورثه نمیباشد بلکه صرفا یک ورثه برای انجام تمام مراحل به نمایندگی از بقیه وراث کافی است.

اگر سایر ورثه همکاری نکنند و مدارک مورد نیاز را در اختیار درخواست‌دهنده گواهی انحصار وراثت قرار ندهند می‌توان در متن درخواست تقاضای استعلام از اداره ثبت احوال گنجانده شود تا رونوشت اسناد سجلی و هویتی دریافت شود.

مرجع قضایی صالح برای درخواست گواهی

اینکه به کدام شورای حل اختلاف مراجعه کنید مهم است که حتما باید به شورای آخرین محل سکونت متوفی بروید و درخواست نمایید. در مورد امور مربوط به ترکه نیز برابر مواد  ۱۶۳ و۱۶۵ قانون امور حسبی دادگاهی صلاحیت به رسیدگی را دارد که آخرین اقامتگاه متوفی در آن واقع شده باشد و اگر متوفی در ایران اقامتگاه نداشته باشد دادگاهی صالح به رسیدگی است که آخرین محل سکنی متوفی در حوزه آن دادگاه بوده و هرگاه متوفی  در ایران اقامتگاه و یا محل سکنی نداشته باشد شورایی صالح است که ترکه در آنجا واقع شده باشد و اگر ترکه در جاهای مختلف باشد، دادگاهی که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع است صلاحیت خواهد داشت.

لازم به ذکر است باتوجه به الکترونیکی شدن خدمات قضایی و اتصال شوراها به دفاتر خدمات ابتدا میبایست دادخواست خود مبنی بر صدور گواهی حصر وراثت را در آنجا ثبت کرده سپس شعبه ی موردنظر آن شورا تعیین شده و پرونده شما به آنجا ارجاع میشود و از طریق پیام کوتاه به اطلاع شما میرسد تا در زمان تعیین شده برای تکمیل مدارک در آنجا حاضر شوید

تشریفات چاپ آگهی حصر وراثت

زمانی که وراث و افراد ذینفع اقدام به درخواست گواهی حصر وراثت و مراحل انحصار وراثت را تحویل مرجع صلاحیتدار که در حال حاضر شوراهای حل اختلاف هستند ،می‌کنند شورا در‌خواست متقاضی را یک نوبت در روزنامه‌های کثیرالانتشار یا محلی اگهی می‌کنند تا اگر وراث دیگری وجود دارند اعلام حضور کنند و حقی از کسی ضایع نشود  در صورتی که روزنامه دایر وجود نداشته باشد به جای آگهی به هزینه متقاضی گواهی مذکور به صورت آگهی در معابر عمومی انجام می‌شود البته هزینه در مورد اگهی روزنامه نیز  هزینه به عهده متقاضی است.

نکته: لازم به ذکر است اگر اموال متوفی بیشتر از 300میلیون ریال باشد، نیاز به رعایت این تشریفات و طی کردن مراحل چاپ آگهی میباشد در غیراینصورت با وجود دارایی زیر 300میلیون ریال، نیازی به درج گواهی نمیباشد و شورا در جلسه فوق العاده با بررسی مدارک ارائه شده گواهی مورد نظر را صادر میکند.

 پس از گذشت یک‌ماه از تاریخ نشر آگهی درصورتی که کسی به آن اعتراض نکند، بدون تشکیل جلسه رسیدگی و دعوت از وراث، گواهی انحصار وراثت صادر خواهد شد. گواهی انحصار وراثت با بررسی دقیق مدارک ارائه می‌شود که در آن تعداد ورثه و نسبت آنها با یکدیگر درج خواهد شد.

نکته: چه افرادی حق اعتراض به گواهی حصر وراثت را دارند ؟

2 گروه می‌توانند به گواهی انحصار وراثت صادر شده اعتراض کنند و دادگاه هم باید با تشکیل جلسه‌ای دیگر، تکلیف را مشخص کند. یکی از کسانی که می‌تواند اعتراض کند دادستان قضایی است؛ این دادستان اگر تشخیص دهد که متوفی وارثی ندارد و درخواست ارائه شده بی‌مورد است، می‌تواند به صدور این گواهی اعتراض کند. گروه دوم هم افرادی هستند که فکر می‌کنند نامشان باید در میان وراث باشد و نیست یا گواهی انحصار وراثت به زیان آنها صادر شده است. به هر حال هر یک از این ۲ گروه باید اعتراض خود را اعلام کنند و حق دارند که از رأی دادگاه، تقاضای تجدیدنظر کنند.

تقسیم ارث

بعد از اینکه گواهی انحصار وراثت پس از طی مراحلی که ذکر کردیم صادر شد حال هر اقدام حقوقی که بخواهید روی ماترک انجام دهید از جمله تقسیم ارث برداشت وجه از حساب متوفی،گرفتن دیه،مطالبه طلب متوفی، کاملا قانونی و دارای مشروعیت کامل میباشد، ملکی هم که به نام متوفی در اداره املاک ثبت شده باشد، با ارائه گواهی انحصار وراثت، به نام همه وارثان ثبت خواهد شد.

طبقات وراث

قانون مدنی وراث را به سه طبقه تقسیم کرده است:

1. وراث طبقه اول که عبارتند از: پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد
2. وراث طبقه دوم که عبارتند از: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها.
3. وراث طبقه سوم که عبارتند از: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها.

نکته: اگر از هر طبقه حتی یک نفر زنده باشد باعث محروم شدن طبقات بعدی از ارث میشود.